Özbekistan’da cumhurbaşkanının görevde kaldığı süreyi ‘sıfırlayan’ anayasa değişikliği kabul edildi

Geçtiğimiz Pazar günü Özbekistan’da yapılan anayasa değişikliği referandumu %90’ın üzerinde olumlu oyla kabul edildi.

Referandumda “Özbekistan Anayasa Kanunu’nu kabul ediyor musunuz?” Seçmenlerin %90,21’i “Evet”, %9,35’i “Hayır” yanıtını verdi.

Özbekistan Merkez Seçim Komisyonu Başkanı Zeyniddin Nizamhocayev düzenlediği basın toplantısında, anayasa değişikliği için yapılacak referandumda oy sayımının tamamlandığını söyledi.

Nizamhocayev, ön sonuçlara göre 16 milyon 673 bin 189 seçmenin yani toplam kayıtlı seçmen sayısının yüzde 84,54’ünün oyunu kullandığını belirterek, “Özbek anayasası yasasını kabul ediyor musunuz?” Ayrıca seçmenlerin %90,21’inin evet, %9,35’inin hayır cevabını verdiğini ve oyların %0,44’ünün geçersiz sayıldığını söyledi.

Nizamhocayev, “Toplam seçmen sayısının yarısından fazlasının yasaya göre oy kullanması nedeniyle anayasa değişikliği referandumunun geçerli sayılması için gerekli katılım sağlandı.” dedi.

Anayasa değişikliği referandumu için dün ülke genelinde kurulan 11 bine yakın sandıkta oylama yapıldı.

Özbekistan’da 307 bin 895’i yurt dışında olmak üzere 19 milyon 722 bin 809 kayıtlı seçmen bulunuyor. Yurtdışındaki vatandaşlar Türkiye’nin de içinde bulunduğu 39 ülkede kurulan 55 sandıkta oy kullandı.

Anayasa, insan hak ve hürriyetlerine, topluma ve bireye, idarî-mali yapılanmaya ve ülkenin yönetimine ilişkin maddelerin değiştirilmesine, cumhurbaşkanlığı görev süresinin 5 yıldan 7 yıla çıkarılmasına, bazı yetkilerin devredilmesine ilişkindir. Meclis başkanı, yerel yöneticilerin yetki ve vekilleri ile Karakalpakstan Özerk Cumhuriyeti’nin statüsüne ilişkin bazı teklifler geçtiğimiz yıl kamuoyunun tartışmasına açıldı.

10 Mart’ta yapılan Yasama Meclisi Genel Kurulu’nda “Özbekistan Anayasasında Yeni Düzenlemeler Yapılmasına Dair Kanun” kabul edilmiş, ardından Senato Genel Kurulu yukarıdaki yeni düzenlemelerin yer aldığı anayasa taslağının sunulmasını onaylamıştır. ve 30 Nisan’da yapılan halk oylamasında değişiklikler yapıldı.

anayasa değişikliği projesi

Halkoyuna sunulan 155 maddeden oluşan anayasa taslağında, anayasaya 27 yeni madde eklenirken, 128 maddenin 91’inde değişiklik yapıldı.

Özbekistan’ın sosyal, laik ve yasal bir devlet olarak tanımlandığı yeni anayasada, devletin sosyal yükümlülüklerine ilişkin normlar üç katına çıkarılmış ve “insan hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınması devletin en yüksek amacıdır” normu getirilmiştir.

Yeni anayasaya göre 2026 yılından itibaren il ve ilçe belediye başkanları aynı anda il veya ilçe meclis başkanı seçilemeyecek.

Ülke parlamentosunun üst kanadı olan Senato’nun üye sayısını 100’den 65’e indirmeyi planlayan anayasada, özerk Karakalpakistan Cumhuriyeti’nin statüsünde herhangi bir değişiklik yapılmıyor.

Anayasaya cumhurbaşkanı ile ilgili yeni düzenlemeler getirilirken, cumhurbaşkanının görev ve yetkilerinin bir kısmı meclise devredilecek ve cumhurbaşkanının görev süresi 5 yıldan 7 yıla çıkarılacak.

Mevcut anayasanın bir kişinin üst üste 2 defadan fazla cumhurbaşkanı seçilme hakkı ile ilgili maddesi yeni anayasada yer alıyor.

Anayasa taslağının halk oylamasıyla yürürlüğe girmesinin ardından cumhurbaşkanı, milletvekilleri ve senato başkanları, vali, il ve ilçe meclis başkanları, başsavcı ve yüksek mahkeme başkanı da dahil olmak üzere üst düzey yetkililerin önceki dönemleri görevden alınmayacak. dikkate alınacak ve diğer vatandaşlar gibi ardışık olarak faaliyetine devam edecek anayasaya göre en fazla 2 defa seçilme hakkına sahip olacaktır.