Japonlar yalnızca ölü evcil hayvanların ruhlarına saygı duymakla yada onları yatıştırmakla kalmaz, hem de ufak böceklere, ufak bitkilere ve hatta cansız nesnelere bile saygı gösterir.
Kofuku-ji tapınağı baş rahibi Bungen Oi, 26 Ocak 2015’te Chiba eyaleti, Isumi’deki Kofuku-ji tapınağında Sony’nin evcil robot AIBO’ları için düzenlenen cenaze töreninde yakarma ediyor. (Fotoğraf: AFP)
Evcil hayvanlarda uzmanlaşmış Japon müteahhitlerin son yıllarda işlerini büyüttüğü bildirildi. İki unsur onların lehine çalışıyor benzer biçimde görünüyor.
Birincisi, Covid-19 pandemisinin uzun soluklu ve yaygın tesirleri sebebiyle birçok evcil hayvan sever evde kalıp evcil hayvanlarıyla daha uzun vakit paylaşmak için geldiler ve aralarındaki bağ daha da güçlendi. Birçok insan, evcil hayvanlarını daha dolu aile üyeleri olarak görmeye başladı.
İkincisi, Japonya’da yaşlanan toplumun derinleşen krizi sebebiyle, yaşlı nüfusu akrabalarından oldukca evcil hayvanlarla yaşama eğilimindedir ve bundan dolayı karşılıklı bağ daha da güçlenir.
İnsanların dünyanın her yerinde evcil hayvanları vardır ve Japonların durumu bu kadar benzersiz olması imkansız. Sadece Japonya’daki bu yeni eğilimi izole bir fenomen olarak münakaşanın hususi bir kıymeti var mı?
Japon örneğinin kayda kıymet olduğuna inanıyorum. Sadece bir ipucu vermeden ilkin “evcil hayvan cenazecileri” tarafınca sunulan çeşitli hizmetlere değinmek isterim.
Temel olarak sundukları üç hizmet vardır. İlk olarak, evcil hayvanları kendi tesislerinde yada evcil hayvan sahibinin evinde yakarlar. İkincisi, isteğe nazaran sivil yada dini cenaze hizmetleri sunarlar. Üçüncüsü, kemiklerin bahçenizdeki bir mezara yada toplu gömme tesisine gömülmesine destek olurlar.
Netice olarak, onların (evcil hayvanların) öldükten sonrasında bile neredeyse bir aile üyesi benzer biçimde kabul edildiğini ve tedavi edildiğini söyleyebilirsiniz. Katolik olan bir dostum geçenlerde bana kendisinin de bir evcil hayvan cenazecisinin hizmetlerine güvendiğini söylemiş oldu.
Bu uygulamanın, Hıristiyan olsun ya da olmasın, öteki birçok ülkede oldukça ender bulunduğunu varsayıyorum. Bu açıdan, Japonya örneği hakkaten anılmaya kıymet.
İlk olarak, Hıristiyan ülkelerde, dini anlayışları sebebiyle Japonlar benzer biçimde evcil hayvan cenazeleri düzenlemediklerini anlıyorum. Onlar için Japon uygulaması “garip” görünebilir yada daha doğrusu “pagan” olabilir.
Onlar için kurtuluş bir tek insanların ruhlarına verilir, asla hayvanlara verilmez. Bugünün seküler, post-Hıristiyan kültüründe, bu anlayışın alakasız olması planlanıyor.
Sadece gerçekte, bu anlayış hala bir alışkanlık gücü olarak insanların zihinlerini işgal ediyor yada etkiliyor benzer biçimde görünüyor.
İkincisi, Çin ve Kore benzer biçimde Asya ülkelerindeki Hıristiyan olmayan insanoğlu söz mevzusu olduğunda, muhtemelen kültürel nedenlerden dolayı evcil hayvanlar için nadiren cenaze törenleri düzenliyorlar. İnsan merkezli olma eğilimindedirler ve insanları hayvanlardan ayırırlar.
Buna karşılık, çoğu zaman oldukca daha azca insan merkezli (ve daha oldukca tabiat merkezli) olan Japonlar, insanları hayvanlardan ayırma eğiliminde değiller.
Bu aşamada, Japonların ruhuna saygı duyanların bir tek evcil hayvanlar olmadığını da eklemeliyim. Tıbbi testler için kurban edilen hayvanlardan suşi için balık yada karidese, rejim için balon balığı yada balinalara, polis köpeklerine ve benzerlerine kadar oldukca sayıda ölü hayvanın ruhlarını yüceltir yada yatıştırırlar.
Bunu “adlandırılan dini törenlerle yaparlar.kuyo” bunlar çoğu zaman Şinto yada Budist din adamları tarafınca yönetilir. Fedakarlıklarına saygı gösterirler. Bugün bile kuyo törenleri Japonya’nın derhal her yerinde yapılıyor.
Bunun da ötesinde Japonlar, kullanılmış mutfak eşyalarından (iğneler ve mutfak bıçakları benzer biçimde), kullanılmış tıbbi şırıngalara, kullanılmış kalem ve fırçalardan, oyuncak bebeklerden kullanılmış yapınak makinelerine kadar cansız ve cansız şeyler için bile kuyo törenleri veriyor. uzun süredir sundukları hizmetlerden dolayı kendilerine teşekkür etmek amacıyla, bertaraf edilmeden derhal ilkin. Ruhlarını (ruhlarını) yatıştırmaktır.
Ayrıca, ortalama 20 yıl ilkin orada Japon büyükelçisi olarak vazife icra eden Maya kökenli bir Guatemala bakanı bana, yerli Maya halkının benzer şekilde, hurdaya çıkarılmadan derhal ilkin zahmetli emekleri için makinelere teşekkür etmek için dini törenler uyguladıklarını öğretti; bu oldukça “Japon usulü” !”
Bu yüzden Japonlar kimi zaman cansız şeyleri bile ruhlarını hissederek insan olarak kabul ederler. Ek olarak en ufak böceklerde yada en ufak bitkilerde kutsallığı hissederler.
Bu duyarlılık animistik mi, panteist mi yoksa çoktanrılı mı?
Bundan dolayı, evcil hayvan cenazelerinin popülerleşmesinin yüzeyinin altında, Japon kültürünün temel katmanında, Maya halkı yada Şimal ABD yerli halkıyla paylaşıyor olabilecekleri, oldukca animist yada panteist terbiye yada duygu algılanabilir.
O halde animizmlerinin yada panteizmlerinin aslı nedir? İki özellik daha eklemek isterim.
İlk olarak, somut bir düzeyde, Japonlar, doğaya tapanlar olarak, Maya, Kelt yada Avustralya yerlileri benzer biçimde dağlara, çeşmelere, göllere, şelalelere, kayalara, görkemli ağaçlara, gezegenlere vb. taparlar. Bu şeyler tanrısal yada mukaddes kabul edilir. Bundan dolayı, birçok Şinto mabedi, gerçekte, tanrılarına tapınmayı kolaylaştırmak için bu şeylerin yakınında bulunur.
Bu çerçevede, Japon edebiyatının birçok klasik eseri, bilhassa mannyoshuklasik bir derleme waka sekizinci yüzyılın (şiirleri) ve haiku Basho tarafınca yazılanlar, fazlasıyla animist yada panteist duyguların dışavurumlarıdır.
İkincisi, daha soyut bir düzeyde, Japonlar kendilerini Tabiat Ana yada Evren ile özdeşleştirme eğilimindedir ve Tabiat ile bir birlik duygusuna yada ona ilişkin olma duygusuna haizdir. Nihai içsel aşamaya yada hedefe, Tabiat tarafınca emildiklerini yada Tabiat’nın içine girdiklerini, kısaca Tabiat’nın içinde eridiklerini hissettiklerinde ulaşırlar. Maya ve Hıristiyanlık Öncesi Kelt benzer bir zihniyete haiz olabilir.
Bugünkü Japon uygarlığının temelinde, bir yanda animist ethos, öteki yanda modernizm olmak suretiyle iki değişik unsurun yatmış olduğu dikkate değerdir. Temelde oldukca değişik ve kimi zaman tutarsız oldukları için ikisi içinde bir denge oluşturmak kolay değildir.
Bununla beraber, Japon halkı, duyarlı ve kırılgan olmasına karşın, bir halde iki değişik şey içinde bir denge bulmayı başarıyor benzer biçimde görünüyor.
Ueno Kagefumi, Vatikan’ın eski bir Japon Büyükelçisidir (2006-10). Bu makalede anlatılan görüşler yazara aittir ve UCA News’in resmi editoryal konumunu yansıtmayabilir.
Son Haberler
Yoruma kapalı.